De kogel is door de spreekwoordelijke kerk, de Duitse luchtvaartmaatschappij Lufthansa wil Brussels Airlines volledig overnemen tegen begin 2017. Nu het eerste stof wat is gaan liggen, is het tijd om eens te kijken waartoe dit kan leiden.
Over deze overname is de laatste maanden heel wat inkt gevloeid, zowel in de gespecialiseerde als in de nationale pers. Hierbij was het ene artikel al meer genuanceerd en gefundeerd dan het andere. Wat vaststaat is dat de overname-intentie van Lufthansa niet nieuw is. Om de situatie van vandaag te kunnen kaderen is het absoluut noodzakelijk om eerst een stukje geschiedenis op te diepen.
Dit scenario lag immers al op tafel sinds Lufthansa zo'n 8 jaar geleden al 45% van de aandelen van Brussels Airlines overnam. Brussels Airlines zelf is reeds het product van een aantal fusies en transformaties.
Ten tijde van de Sabenacrisis werd door een aantal Belgische industriëlen de firma SN Airholding opgericht, als holding om het toenmalige bedrijf DAT (Delta Air Transport, een dochteronderneming van Sabena) te redden na de crash van het moederbedrijf. DAT werd herdoopt tot SN Brussels Airlines en zou later fuseren met Virgin Express, de voormalige Belgische poot van de gekende internationale luchtvaartreus om op die manier Brussels Airlines te vormen.
Enkele jaren later kwamen SN Airholding NV en Deutsche Lufthansa AG overeen om 45% van de aandelen van SN Airholding NV te verkopen aan Lufthansa. De overige 55% bleven in handen van de investeerders. Als part of the deal zou Brussels Airlines toetreden tot de Star Alliance en het getrouwheidsprogramma Miles & More invoeren. Lufthansa hield een koopoptie op de resterende aandelen voor de volgende jaren, een termijn die meerdere malen zou worden verlengd. Hiermee werden de eerste zaden al gepland voor een toekomstige volledige overname.
Fast forward naar 2016, het jaar waarin Brussels Airlines voor het eerst sinds lang positieve resultaten kon voorleggen. Fundamenteel hiervoor waren zonder twijfel de introductie van de nieuwe tarieven en de bijhorende rebranding en opfrissing van het onboard product. Ook de opening van de flagship lounge The Loft plaatste Brussels Airlines terug op de radar van heel wat passagiers met Star Alliance-elitestatus. Ook de Belgian Icons-toestellen Rackham, Magritte en Trident plaatsten Brussels Airlines regelmatig in de spotlight. Een strategie die duidelijk zijn vruchten afwerpt.
Doorheen de jaren was duidelijk geworden dat Lufthansa de overnameoptie enkel zou lichten als Brussels Airlines voldoende winstgevend zou zijn. Een logische voorwaarde gezien de stormachtigere wateren waarin de maatschappij de laatste jaren zelf is verzeild.
De dramatische aanslagen van 22 maart zorgden nog voor een onverwachte domper op de pret aangezien de zo zuur verdiende mooie cijfers als sneeuw voor de zon verdampten. Toch gonsde het zowel in Brussel als in Frankfurt steeds harder van de overnamegeruchten. Gevoed door heel wat speculatie werden de wildste theorieën al de wereld in gestuurd, en de syndicale delegatie stond al klaar met het spreekwoordelijke pek en veren, voor het geval dat.
Toch was het wachten to 28 september 2016, toen de Raad van Bestuur van Deutsche Lufthansa AG het licht op groen zette om de overname ook effectief te financieren. Tegen begin 2017 wil men de formele overname afgerond hebben. De volgende weken en maanden zullen er ongetwijfeld zijn van dialoog en onderhandeling tussen Brussel en Frankfurt over de formaliteiten van de integratie. Want tot op heden is er geen formeel integratieplan bekendgemaakt.
Al sinds het begin van het jaar sluimert de naam BrusselsWings rond als een mogelijke nieuwe naam voor Brussels Airlines. Al lijkt het mij meer waarschijnlijk dat het hier om bijvoorbeeld een interne projectnaam gaat voor alle betrokkenen bij de overname. Er zijn namelijk heel wat mogelijke manieren voor Lufthansa om Brussels Airlines verder in zijn bestaande activiteiten te gaan integreren. Ik zie drie mogelijke manieren hoe Lufthansa hiermee zou kunnen omgaan.
Swiss is al jaren een volledige dochteronderneming van Lufthansa, maar blijft onafhankelijk opereren van het moederbedrijf. Uiteraard worden de synergieën tussen de bedrijven zover mogelijk doorgetrokken, maar beide hebben hun eigen identiteit bewaard, zowel bedrijfstechnisch als naar het on-board product toe. Behalve de bedrijfsstructuur is er weinig of niks dat doet vermoeden dat de twee bedrijven financieel aan elkaar zijn verbonden. Dit zou vanuit Belgisch standpunt het mooiste scenario zijn, omdat Brussels Airlines dan blijft bestaan zoals we het nu kennen. Helaas lijkt dat op dit moment ook het meest onwaarschijnlijke scenario. Een bijzonder spijtige zaak want Brussels Airlines heeft een sterk merk, een onboard product dat zeker gezien mag worden en competetieve prijszettingen.
Het traject waarvoor het meest wordt gevreesd, en eigenlijk ook niet geheel onterecht. In dit scenario wordt Brussels Airlines volledig opgenomen in Eurowings, de lagekosten-dochtermaatschappij van Lufthansa. Het personeel en de vliegtuigen worden ondergebracht bij Eurowings, en de merknaam Brussels Airlines en de vluchtcodes met SN verdwijnen dan volledig. Mogelijk worden bepaalde elementen van Brussels Airlines overgebracht naar Eurowings, waarbij bijvoorbeeld het getrouwheidsprogramma Loop een tweede leven zou kunnen krijgen. Brussel wordt dan een nieuwe hub voor Eurowings, en dit zou dan het einde betekenen van meer dan 90 jaar Belgische luchtvaartgeschiedenis. Dit zou ook een flinke aderlating betekenen voor Brussels Airport, die in 1 klap meer dan de helft van haar transferpassagiers zou kunnen zien verdwijnen.
Toegegeven, het is een meer onwaarschijnlijk scenario, en misschien van mijn kant uit een stukje wishful thinking. Zoals ik het zie, zou in dit geval Brussels Airlines als maatschappij blijven bestaan, met een stukje eigen netwerk, en een stukje als operating partner voor Eurowings. De lange-afstandsvluchten zouden dan Brussels Airlines-branded blijven, met SN-vluchtnummer en alles erop en eraan. De vluchten op korte afstand (m.a.w. het Europese netwerk) zou dan opgaan in Eurowings. Al dan niet met toestellen en personeel van Brussels Airlines, maar routes die in de markt gezet worden door en uitgevoerd in opdracht van Eurowings.
Of dat nog zo waar is zal moeten blijken. Ik ben er van overtuigd dat Brussels Airlines toekomstpotentieel heeft, en voor Lufthansa een sterke partner kan zijn om Brussels Airport als centrum van Europa verder uit te bouwen. Of deze toekomst dan bij Eurowings ligt wil ik in het midden laten, al zou het management van Eurowings blijkbaar maar al te graag Brussels Airlines inlijven.
Ik zie weinig heil in nog een extra lagenkostenmaatschappij in Brussel naast Ryanair, Easyjet en Vueling. De kans is eerder reëel dat hierdoor Star Alliance zijn greep op Brussel als relatief sterke hub nog verder zou verliezen en dat er een fikse uitstroom van passagiers naar respectievelijk SkyTeam en Oneworld komt. Het eens o zo sterke Star Alliance heeft de laatste tijd al wat opdoffers moeten verwerken, en de vraag is hoeveel deze alliantie nog kan verdragen. Daarnaast heeft Brussels Airlines een heel sterk merk, met een erg competetief product. We zien dat andere Europese carriers ook naar een gelijkaardig model overstappen, wat aantoont dat de strategie zijn vruchten afwerpt.
Het vraagstuk over wat Lufthansa zal gaan doen met Brussels Airlines reikt veel verder dan wat wij als buitenstaanders kunnen inschatten. Vast staat dat tot minstens begin 2017 er niet veel zal veranderen. Ik ga alleszins ervan profiteren om nog wat vluchten te nemen met Brussels Airlines in zijn huidige identiteit. Ik ben fan van het product, en zal er maximaal van profiteren. En daarover heeft Lufthansa helemaal niks te beslissen...
